Homeopathie

Visie
De homeopathische visie op ziekte is dat er bij ziekte sprake is van een verstoring van het natuurlijke evenwicht. Door de juiste informatie kan het zelfherstellend vermogen dat ieder levend organisme bezit gestimuleerd worden waardoor de balans hersteld wordt en het lichaam geholpen wordt de ziekte te overwinnen of zo goed mogelijk te laten verdwijnen. 

Een belangrijke regel die leidt tot het vinden van wat een patiënt nodig heeft, is de similia-regel: “De klachten, die iemand heeft, kunnen genezen worden met een geneesmiddel dat bij een gezond persoon soortgelijke klachten kan oproepen.” In eerste instantie lijkt dit onlogisch. Zoiets als ziekte bestrijden door iemand nog zieker te maken, of vuur met vuur bestrijden. De ervaring leert echter anders. Een bekend voorbeeld is dat van de ui. Wanneer u een ui doorsnijdt krijgt u klachten als traanogen, neusloop etc. Van oudsher wordt een doorgesneden ui op het nachtkastje gelegd om verkoudheid te verlichten: Allium cepa (de ui) is een geneesmiddel voor verkoudheid en hooikoorts. 

Dit is een belangrijk principe dat in de homeopathie wordt toegepast. Blijkbaar is dit een eigenschap van het leven zelf, want alle levende wezens, zowel mensen en dieren als planten, laten een toename van zelfherstel zien na toediening van een prikkel passend bij de “oorzaak” van de ontregeling.

Een tweede belangrijke pijler van de homeopathische geneeskunde is de manier waarop geneesmiddelen worden bereid, het potentiëren. Dit is een bereidingswijze waarbij de oorspronkelijke stof verdund wordt, terwijl de oplossing ondertussen langdurig en krachtig geschud wordt. Deze methode is ontwikkeld om te zorgen dat giftige stoffen zonder gevaar gebruikt kunnen worden. Zo kan bijvoorbeeld arsenicum worden gegeven aan kwetsbare cholera-patiënten. Gebleken is, dat een een sterkere verdunning (een hogere potentie) langer en dieper werkt. Door het potentiëringsproces neemt de chemische, giftige werking af, maar wordt de geneeskrachtige werking sterker. De stimulerende werking op het zelfgenezend vermogen neemt toe.

Om een goed beeld van de klachten en de persoon te krijgen is een uitgebreid eerste consult nodig. De behandelaar moet over voldoende informatie beschikken om het meest passend middel te bepalen. Dat werkt het best als er voldoende tijd en ruimte is om de patiënt in alle rust persoonlijke aandacht te geven. De behandelaar zal niet alleen vragen naar klachten, maar ook naar de algehele gesteldheid (slaappatroon, voorkeuren voor bepaald voedsel e.d.), levensloop, humeur, omgang met anderen, etc.

Daarnaast moet de behandelaar inschatten wat de mogelijkheden voor herstel zijn en of er factoren zijn die het herstel kunnen belemmeren. Zo nodig vindt er ook lichamelijk onderzoek plaats. Ook moet er gekeken worden of er voldoende onderzoek door huisarts of specialist is gedaan naar de oorzaak van de klachten en of de diagnose helder is. Mocht dit niet het geval zijn, dan is verwijzing naar de huisarts gebruikelijk.

Uit bovenstaande blijkt dat een dergelijk eerste consult veel tijd neemt: een eerste homeopathisch consult duurt meestal één tot anderhalf uur. Vervolgconsulten duren in het algemeen korter.

Een homeopathisch geneesmiddel is een volgens de richtlijnen van de homeopathie bereid geneesmiddel. We spreken van gepotentieerde geneesmiddelen. Een potentie is een bereiding waarbij een middel stapje voor stapje steeds wordt verdund in een bepaalde verhouding, bijvoorbeeld 1 op 10 (D-potenties) of 1 op 100 (C- of K-potenties). Bij LM-potenties is sprake van een verdunningsgraad van 1 op 50.000 per potentiestap. Naast het verdunnen met alcohol/water wordt er krachtig geschud, 10 tot 100 schudslagen.

Homeopathische geneesmiddelen zijn wettelijk erkend. Er wordt onderscheid gemaakt tussen geregistreerde homeopathische geneesmiddelen en niet-geregistreerde. Geregistreerde homeopathische geneesmiddelen komen voor vergoeding van de zorgverzekering in aanmerking. Veel homeopathische geneesmiddelen, die weinig worden voorgeschreven, zijn niet geregistreerd omdat het voor de fabrikant financieel niet doenlijk is de dure registratie aan te vragen. Deze ongeregistreerde homeopathische geneesmiddelen blijven verkrijgbaar, maar worden niet vergoed. Er is geen onderscheid in kwaliteit of werkzaamheid. Ze zijn alleen via gespecialiseerde homeopathische apotheken op recept te verkrijgen.

Homeopathische geneesmiddelen kennen de volgende afleveringsvormen:

• globuli (glob.) zijn kleine (riet-)suikerkorrels 5-10 per dosis;
• granuli (gran.) zijn grotere (riet-)suikerkorrels 1-3 per dosis;
• tabletten (tabl.) op basis van melksuiker (= lactose) 1-3 per dosis;
• druppels (dil.) bevatten water/alcohol, 5-10 druppels per dosis;

Het proces van potentiëring heeft als gevolg dat homeopathische geneesmid­delen erg veilig zijn en daarom bijzonder ge­schikt voor de behandeling van kinderen, oudere mensen, zwangere vrouwen of moeders die borstvoeding geven.

• Acute klachten: De meeste acute klachten komen in aanmerking voor homeopathische behandeling. Uitzondering vormen acute chirurgische en neurologische klachten, zoals bijvoorbeeld een darmperforatie, botbreuken en hersenletsel. Voor dit soort klachten dient u primair een regulier specialist te consulteren. Deze klachten kunnen eventueel wel, in overleg met de behandelend specialist, homeopathisch mede behandeld worden.
• Chronische klachten: veel chronische klachten, zoals astma (COPD), reuma en psychische aandoeningen kunnen homeopathisch behandeld worden, ook in combinatie met reguliere therapie. Ernstige chronische aandoeningen vragen daarnaast ook specialistische controle en behandeling.
• Terugkomende klachten: Regelmatig terugkomende klachten, zoals bijv. urineweginfecties en oorontstekingen bij kinderen, kunnen vaak goed behandeld worden. De frequentie zal dan verminderen, de heftigheid afnemen en vaak blijven de klachten ook helemaal weg.
• Persoonlijke groei en ontwikkeling: Het bijzondere van homeopathie is, dat het voorschrijven van gerichte, passende geneesmiddelen de persoonlijke ontwikkeling kan stimuleren. Hierbij lijken barricades weg te vallen en ontwikkelt de persoonlijkheid zich in een onverwacht snel tempo. Ook psychotherapie kan vlotter verlopen met ondersteunende homeopathische behandeling.
• SOLK, Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke Klachten, is een nieuwe diagnose. Deze wordt gesteld als een patiënt klachten houdt die in het reguliere circuit uitgebreid zijn onderzocht en zonder succes zijn behandeld. Deze klachten zijn zeker geschikt voor een homeopathische behandeling. Door met een andere blik naar de klachten te kijken zijn deze soms verrassend goed te behandelen.
• Pijnklachten: Hoe pijn precies werkt is nog altijd niet helemaal duidelijk. Mensen kunnen zelfs na amputatie nog pijn hebben aan een ledemaat dat er niet meer is. Homeopathische geneeskunde kan helpen pijn te verminderen, of het lijden te verminderen. Groot voordeel van homeopathie is dat deze medicatie niet verslavend of drogerend is. Tijdens het gebruik van homeopathie blijft u helder.

Samuel Hahnemann (1755-1843) heeft deze geneesmethode toegankelijk gemaakt. Hij was een bijzonder mens en een consciëntieus wetenschapper. Naast geneeskunde had hij ook scheikunde gestudeerd. Hij beheerste acht verschillende talen en omdat hij niet tevreden was met de wijze waarop geneeskunde in die tijd bedreven werd, verdiende hij na het behalen van zijn artsexamen zijn geld als bibliothecaris en vertaler. Zo was hij in staat de belangrijkste geneeskundige werken uit zijn tijd en uit de geschiedenis te bestuderen, op zoek naar de best mogelijke behandelingsmethoden.

Ontdekking similiaprincipe
Het was bekend dat kinine werkzaam was bij malaria en de Schotse farmacoloog Cullen beweerde in een leerboek dat de werkzaamheid te danken was aan de bittere smaak die de maag zou versterken. Hahnemann betwijfelde dat en nam zelf kinine in om het effect te observeren. Hij ontwikkelde daarop een beeld dat paste bij malaria tertiana. Deze ervaring en zijn kennis van de medische literatuur brachten hem ertoe de similiaregel verder te bestuderen. In 1796 verscheen zijn eerste publicatie over dit onderwerp.  

Vanuit zijn scheikundige achtergrond kende hij alle 829 beschreven citaten van arsenicumvergiftigingen. Het was de kwaliteit van Hahnemann dat hij de gelijkenis herkende met het cholerabeeld: buikpijnklachten met waterdunne diaree, uitputting, uitdroging, koorts en angstige rusteloosheid. Bij de eerstvolgende cholera-epidemie was dit een van de geneesmiddelen die hij voorschreef – naast Cuprum (koper) en Veratrum album (wit nieskruid) – en verreweg de meesten van zijn patiënten bleven in leven, in tegenstelling tot de zieken die zich tot andere artsen hadden gewend. Zijn naam was gevestigd.

Similiaregel en homeopathie
Door voortdurende studie en observatie ontwikkelde hij op basis van deze similiaregel een vorm van geneeskunde die niet alleen heel effectief bleek te zijn bij acute ziekten zoals cholera maar ook bij tal van chronische aandoeningen.

De essentie van de homeopathie is het vinden van het geneesmiddel dat in staat is het zelfgenezende vermogen van de patiënt optimaal te stimuleren. Het geneesmiddel moet daarom zo goed mogelijk passen bij de fysieke en psychische kenmerken van de betreffende patiënt.

De reguliere diagnose is van belang voor de prognose en de afweging of er ook andere maatregelen (reguliere medicatie, chirurgie e.d.) moeten worden toegepast. Voor het stellen van de homeopathische diagnose, het vinden van het passende geneesmiddel, vormt deze diagnose een hulpmiddel maar is niet voldoende.