Anna Kruyswijk over gezonde voeding
Voeding, en met name gezonde voeding, staat terecht veel in de belangstelling. Er zijn aanwijzingen dat heel veel gezondheidsklachten een directe relatie hebben met verkeerde voeding, maar in de reguliere zorg standaard worden behandeld met medicijnen. Gelukkig wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar voeding en voedingsstoffen, zodat we voorzichtig kunnen hopen dat het tij zal keren.
Momenteel is er een hype gaande over oerdieet, superfoods, gluten en er is een stortvloed aan nieuwe ‘diëten’. Duurzaamheid is ineens ‘hot’ en daarin speelt voeding ook een grote rol.
De medewerkers van de Infolijn Alternatieve Geneeswijzen kregen een bijscholing over de nieuwste inzichten van Anna Kruyswijk, tot 2008 integraal werkend arts en natuurarts, die zich vanaf 2008 helemaal heeft toegelegd op preventie met voeding. Zij geeft cursussen om je persoonlijke optimale voeding te leren vinden onder de naam Jouw Voeding.
“Je bent wat je eet”
Je kunt dit zelfs nog verduidelijken: “Je bent wat je de afgelopen zeven jaar hebt gegeten en verteerd”
Niet elk voedsel is ook voeding. Ons huidige voedingspatroon staat ongelooflijk ver af van wat onze voorouders aten. De gemiddelde arts weet wel het nodige van ziektes en de ‘bestrijding’ ervan, maar erg weinig van ‘gezondheid’ en nog minder van voeding. Een Nederlandse arts heeft bijvoorbeeld in zijn hele opleiding tot arts één college gekregen over voeding. Toch geloven de meeste artsen dat bij mensen die “gezond en gevarieerd” eten – zonder te definiëren wat dit is – geen problemen door voedsel zullen optreden en bijvoorbeeld ook geen tekorten aan vitamines en mineralen. Helaas klopt dat niet.
Voeding is indirecte zonne-energie: ons lichaam heeft veel baat bij de zon, maar kan er behalve warmte geen energie aan onttrekken. Dat doen planten voor ons. Die voeden daarmee dan weer mensen en (andere) dieren, dus als we dieren eten is dat nog indirecter (en daarmee ‘duurder’ qua energie omdat er bij die tussenstap veel energie verloren gaat).
Elke cel van ons lichaam moet worden gebouwd en onderhouden met het materiaal dat er binnenkomt: de voeding. Het is verbazend dat mensen, die meestal heel precies zijn waar het de voeding van hun exotische huisdieren betreft, zelf hun lichaam soms volproppen met rommel. Helaas is ons lichaam in staat heel veel wangedrag voor lange tijd op te vangen. Als we, net als een auto met de verkeerde ‘voeding’, direct er mee op zouden houden, was het probleem niet zo groot! Het lijkt wel of we denken dat “omnivoor” zijn betekent dat je echt alles ongestraft kunt eten (en drinken).
Voorbeeld: Darmkanker komt op het platteland van Afrika 13 keer minder voor dan in de VS. Dat was aanleiding voor een aardig onderzoek: Twintig Afro-Amerikanen met een dieet voornamelijk bestaand uit fast food ruilen voor twee weken hun dieet met dat van Afrikanen. Voor en na werden diverse bloedwaarden onderzocht die verband houden met de kans op darmkanker. Tot verbazing van de onderzoekers was al na twee weken veranderen van dieet een grote verandering merkbaar: bij de Afrikanen ging het helemaal de foute kant op en de Amerikanen hadden al na twee weken een veel gunstiger uitslag!1
Wat is gezonde voeding?
Helaas bestaat er geen systeem dat voor elk mens dé optimale voeding voorschrijft.
De verschillen tussen mensentypen zijn daarvoor te groot.
Er bestaan wel diverse systemen die beogen advies te geven voor optimale voeding. Het komt erop neer, dat elke bedenker van een dergelijk systeem voor hem-/haarzelf de optimale voeding heeft uitgedokterd en er dan gemakshalve van uit gaat dat dit voor de rest van de mensheid ook geldt.
Er zit dus niets anders op dan voor jezelf de optimale voeding met vallen en opstaan uit te vinden.
Het werk van de systeembedenkers helpt daarbij natuurlijk wel: het succes van veel systemen geeft aan dat ze zeker voor een grote groep mensen opgaan, dus waarom niet voor jou?
De wetenschap doet regelmatig ontdekkingen op het gebied van voeding. Vaak kunnen we daar ons voordeel mee doen, maar het kan ook verwarring geven als de ene ‘waarheid’ ineens (door “voortschrijdend inzicht”) wordt vervangen door een heel andere ‘waarheid’.
We moeten ons wel realiseren dat we in onze situatie te maken hebben met een luxe probleem: één vijfde van de wereldbevolking gaat regelmatig met een lege maag naar bed. Ons probleem is vaak dat we te veel eten, maar vooral dat er een enorme industrie is die uit alle macht probeert via onze magen heel veel geld te verdienen. Dat we dat geld vervolgens weer kwijt zijn aan gezondheidszorg is niet hun probleem: zij betalen die rekening niet!
Water als basis
Water is het allerbelangrijkste voedingsmiddel. Niet als bouwstof maar om alle processen in ons lichaam goed te laten verlopen.
De moderne mens krijgt over het algemeen dramatisch te weinig (zuiver) water binnen. Onlangs nog beweerde men dat het advies om minimaal 1,5 liter water per dag te drinken nergens op gebaseerd is. Het tegendeel is waar! Vele chronische klachten kunnen genezen of sterk verbeteren als men maar ruim voldoende doorspoelt met schoon water. Koffie en frisdranken tellen niet mee omdat die het lichaam zelfs water kosten om te verwerken. Ook melk telt niet mee, want het is vloeibaar voedsel. Kruidenthee, bronwater en pure verse sappen (dus niet gemaakt van geconcentreerd sap) van groente en (met mate) fruit tellen wel mee. Van water heb je niet snel te veel (dan moet je echt ontzettend overdrijven), maar wel heel snel te weinig.
- Veel info op www.watercure.com (alleen in het Engels)
- Dr. Batmanghelidj heeft een hele serie boeken geschreven over hoe hij diverse chronische ziekten genas met niets anders dan veel water. www.succesboeken.nl. Een kanttekening bij de boeken van Batmanghelidj is het volgende: hij adviseert om naast water ook zout te gebruiken in een voor onze begrippen tamelijk grote hoeveelheid. Dit advies komt voort uit de klimatologische omstandigheden van zijn land, namelijk Iran, waar het zeer warm is en men dus veel transpireert. In ons land is toevoeging van teveel (geraffineerd) zout niet gewenst.
Beknopte voedingsleer
Je bent wat je eet en wat je kan verteren en opnemen: elke cel in ons lichaam wordt gebouwd uit ons voedsel, dus ook alle hormonen, enzymen en andere noodzakelijke stoffen. De manier waarop we eten en de samenstelling van de darmflora – tegenwoordig darmmicrobiota genaamd – spelen ook een belangrijke rol.
Het grootste deel van ons lichaam bestaat uit water: het is van het grootste belang dat ons binnenmilieu (vergelijk met een binnenzee) schoon blijft; dus goed doorstromen = veel schoon water drinken. Ons leidingwater bevat toenemend belastende stoffen, en daarom nemen steeds meer mensen hun toevlucht tot gebotteld water en gefilterd water. Een nadeel van sterk gefilterd water kan zijn dat met het uitfilteren van ongewenste stoffen ook mineralen worden verwijderd. Hoewel we de mineralen uit ons huidige drinkwater niet echt goed kunnen opnemen, is het aanvullen van mineralen als je filterwater drinkt wel gewenst.
Voeding bestaat uit vier soorten stoffen:
- brandstoffen voor energie (vetten en koolhydraten)
- bouwstoffen voor cellen (eiwitten, vetten, koolhydraten)
- beschermende stoffen die nodig zijn voor het goed werken van het lichaam: vezels, vitamines, mineralen, enzymen, fytonutriënten, microben en nog veel meer stoffen die nog niet zijn ontdekt
- belastende stoffen die in ons eten terechtkomen (ook nog lang niet allemaal bekend)
Om van alle noodzakelijke stoffen voldoende binnen te krijgen en in een goede verhouding is afwisseling belangrijk. Daarom ontwikkelde men de diverse ‘schijven’ als hulpmiddel om het dagmenu samen te stellen. (In andere landen werken ze o.a. met piramides, waarop dan weer de zandloper is ontstaan.)
De wetenschap staat nog maar aan het begin van het ontdekken van de werking van voeding op de mens. De bekende ‘schijf van vijf’ is nu al aan zijn derde versie toe …
Stelregel is: eet vooral zo veel mogelijk verse, onbewerkte, natuurlijke en biologisch geteelde producten. Groenten en fruit, kiemen, kruiden, noten en zaden. Aangevuld met biologische zuivel en desgewenst biologisch vlees (bij voorkeur kip of vis). Er is intussen genoeg bekend dat niet-biologisch geteelde producten dramatisch minder fytonutriënten en ook minder vitamines en mineralen bevatten. Een gezonde bodem is van levensbelang om ‘vitaal’ voedsel te krijgen. Veel producten worden tegenwoordig niet eens in aarde gekweekt maar op steenwol met kunstmatige voeding…
Voedingscentrum en artsen blijven beweren dat je door gevarieerd te eten aan alle benodigde stoffen komt. Dat is bij natuurvolkeren inderdaad zo, maar met wat er in een gemiddeld supermarktkarretje zit kom je niet eens in de buurt. Het voedingscentrum meldt zelf uit ander onderzoek dat maar een heel klein deel van de bevolking de aanbevolen hoeveelheden daadwerkelijk haalt. (Onlangs overleed een Iers jongetje aan … scheurbuik! Het ziektebeeld werd niet herkend!)
Een vrij recente toevoeging aan gezonde en milieusparende opties voor eiwitrijke voeding, ter aanvulling / vervanging van vlees en vis, zijn algen en wieren, en er wordt al voorzichtig geëxperimenteerd met eiwit uit wormen en insecten.
Een hulpmiddel is: eet vooral verschillende kleuren groente en fruit: elke kleur hangt samen met een bepaalde categorie beschermende stoffen.
Rauw
Er is een heel extreme richting die uitsluitend rauwe voeding gebruikt. Op zich is dat wel een stuk gezonder dan fast food, maar extreem is nooit voor iedereen weggelegd. Een groot deel van de voeding vers, rauw en biologisch te nuttigen, is voor de meeste mensen inderdaad gezond.
Stelregel: hoe extremer het dieet, hoe meer kennis het vraagt van de bereider om het goed te doen!
Gevaar: na een langere periode extreem dieet kan de stofwisseling moeite hebben met zich (weer) aanpassen aan een ‘normaal’ patroon. Gewenning dient beide kanten op liefst geleidelijk te gebeuren. (Je geeft een zuigeling ook geen biefstuk…)
Altijd werd beweerd dat je moet ‘ontbijten als een keizer, lunchen als een edelman en dineren als een bedelaar’. De nieuwe inzichten tonen aan, dat het goed is dat ‘keizerlijk’ ontbijt even uit te stellen en eerst enige vorm van arbeid te verrichten (sporten, wandelen, schoonmaken, tuinieren). Als je dit op de nuchtere maag doet wordt er namelijk een heel belangrijk ‘herstelhormoon’ aangemaakt, waar het hele lichaam van profiteert. Eigenlijk ook wel logisch: in de natuur is het niet te verwachten dat je ontbijt klaar staat bij het ontwaken: er zal eerst voor gewerkt moeten worden.
Steeds meer deskundigen hameren erop dat we om gezond te blijven (of weer te worden) terug moeten naar de tijd dat onze voeding nog natuurlijk was. Het oerdieet, paleodieet of stenen tijdperk dieet baseren zich op dit idee. (Belangrijk verschil met de ‘alles rauw’ beweging: er wordt wel verhit, maar dat doen onze voorouders al ontelbare generaties lang dus daar zijn we wel aan gewend. Sterker nog, het is bijna onmogelijk om helemaal ‘rauw’ te leven, als je tenminste ook tijd wilt overhouden om werk te verrichten etc.) Feit is dat er nog steeds plekken op de wereld zijn die niet aan moderne voeding doen en waar de mensen ongelooflijk fit heel oud worden, men noemt dat blauwe zones (Blue Zones). Daar kunnen we veel van leren!
Superfoods
Superfoods is een naam die is bedacht door de industrie en waar geen definitie van bestaat. Het is vooral bedoeld om de hoge prijs van sommige gezonde producten waar te maken. Superfoods zou je kunnen definiëren als producten die vrijwel 100% goede stoffen leveren. In die zin zou je alle genoemde voorkeursproducten: groente, fruit, kiemen, kruiden, noten en zaden superfoods kunnen noemen. Eén van de beste superfoods is … boerenkool! Een hippe rage in de VS. Meer is hierbij niet per se beter.
Om gezond te blijven moet je in de eerste plaats zo goed mogelijk je persoonlijke voeding samenstellen, waarbij je vanzelfsprekend ook gebruik maakt van voedsel dat nu als superfood wordt geroemd. Indien nodig kun je tekorten (tijdelijk) gericht opvangen met voedingssupplementen. In die volgorde!
Suppleren kun je doen met multi’s of enkelvoudige voedingssupplementen, waarin dus bekende voedingsstoffen aanwezig zijn. Je kunt ook met ‘whole food’ preparaten suppleren, die zijn gemaakt van geconcentreerde voeding (groente/fruit/algen/kruiden). Het voordeel hiervan is dat hierin ook nog niet ontdekte stoffen aanwezig zijn.
Ook de darmflora mag zich in toenemende belangstelling verheugen. Was dit honderd jaar lang het specifieke terrein van de natuurgeneeskunde, tegenwoordig doet de reguliere medische wereld er wetenschappelijk onderzoek naar en komt men tot steeds meer ontdekkingen over het grote belang van een gezonde darmflora voor lichaam (vertering, immuunsysteem, gewicht) en geest (depressie blijkt ook te kunnen komen door verstoorde darmflora).
De nieuwe term voor de darmflora is darmmicrobiota, omdat het hier niet om plantjes gaat (flora) maar om microben. Deze onmisbare microben moeten wij met onze voeding in leven houden en wel zo dat bij voorkeur de nuttige goed gedijen en de ongewenste zich niet kunnen handhaven. Met Biogarde en andere gefermenteerde producten, en ook met vezels uit groenten, fruit, granen (liever geen tarwezemelen), noten en zaden, wordt de balans in de darmmicrobiota onderhouden.
Bij een geheel verstoorde darmflora kan met preparaten worden bijgestuurd (terrein natuurgeneeskunde). De bekende flesjes met darmmicroben uit de supermarkt bevatten vaak chemische stoffen, waaronder zoetstoffen die de balans juist verstoren.
Belangrijk
Ook in dit verband geldt: overdrijven is nooit goed. Obsessief bezig zijn met gezonde voeding geeft veel ongezonde stress en zo schiet u het doel voorbij.
Probeer minimaal 75% rekening te houden met gezondheid. Wanneer u daarnaast zo veel mogelijk de absoluut schadelijke dingen weet te vermijden, bent u al heel goed bezig.
Alleen materiële voeding is niet genoeg om gezond te blijven: als er geen geestelijke voeding bij komt, kwijnt de mens weg!
Geschreven door Infolijn Alternatieve Geneeswijzen
Bron
1 Stephen J. D. O’Keefe et al. (2015), Fat, fibre and cancer risk in African Americans and rural Africans. Nature Communications 6, Article number: 6342, doi:10.1038/ncomms7342 Link naar artikel
Meer lezen
Trudy Vlot, Gezond eten: wat is dat?
