Overslaan en naar de inhoud gaan

Voorkomen is beter ...

kom in actie

Voorkomen is beter ...

Boost je afweersysteem

Voorkomen is beter …

 

Als we één ding geleerd hebben van de Corona crisis, dan is het wel dat we ons immuunsysteem optimaal moeten houden. Alleen dan kunnen we virussen, maar ook bacteriën, schimmels en andere ziekteverwekkers het hoofd bieden, nu en in de toekomst. En als je dan toch ziek wordt, zorgt een goed afweersysteem ervoor dat het verloop van de ziekte veel milder is en dat de schade wordt beperkt. Dus doe jezelf een plezier … kom ook in actie!

 

In plaats van met een beschuldigende vinger naar buiten te wijzen (ik kan er niets aan doen, dat virus maakt mij ziek) of te hopen op redding van buiten (het wondervaccin) zouden we er goed aan doen eerst eens te bekijken wat we zelf kunnen ondernemen om onze weerbaarheid tegen ziekteverwekkers in het algemeen zo groot mogelijk te maken. Want het is een feit: er zullen telkens weer nieuwe ziekten, virus- en bacteriesoorten en mutaties de kop opsteken. En wat betreft het ‘genezen’ van ziekten hobbelen we altijd achter de feiten aan. Dus moeten we het fundament van onze gezondheid, de afweer tegen ziekteverwekkers, optimaliseren. Voorkomen blijft beter dan genezen.

Hoe sterker de vesting, hoe minder de belagers een kans krijgen. ‘Door vooraf te investeren kunnen we ons wapenen tegen toekomstige bedreigingen’, stelt Robbert Dijkgraaf, directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton. Ook volgens hem - en steeds meer wetenschappers en medici - is hoog tijd de schijnwerpers te richten op de eerstelijnswerkers die de afgelopen maanden miljoenen levens tegen het coronavirus hebben beschermd: onze immuuncellen.

Hoe bijzonder ons immuunsysteem is, realiseer je je pas als je bedenkt dat we feitelijk continue worden aangevallen zonder daadwerkelijk ziek te worden: virussen, bacteriën, schimmels en andere microben die zich schuilhouden in de lucht, op onze huid en in ons lichaam proberen dagelijks een bres in onze afweer te slaan … We merken er alleen meestal niets van omdat de meeste aanvallen worden afgeslagen voordat we ziek worden. Bovendien is het immuunsysteem slim, het is in staat om zich telkens aan te passen en ons te wapenen tegen nieuwe bedreigingen. Het immuunsysteem kun je vergelijken met een volle gereedschapskist met heel uiteenlopende soorten gereedschap: sommigen zal je nooit nodig hebben, anderen vaker of acuut. Hoe completer en gevarieerder de inhoud van de kist, hoe beter. Alleen dan kun je voldoende flexibel zijn en meebuigen. Onze beste bescherming tegen een breed scala aan ziekteverwekkers, waaronder SARS-Cov-2 dat covid-19 veroorzaakt, blijft ons immuunsysteem en zijn robuustheid en veerkracht om elke uitdaging aan te gaan, onderschrijft ook de Alliance for Natural Health.

 

Inbrekers

“Virussen zijn net inbrekers, je moet ze staande houden bij de voordeur”, stelt arts, epidemioloog en emeritus-hoogleraar Menno Jan Bouma. “Er is een groot verschil tussen een inbreker die staande wordt gehouden bij de voordeur, een inbreker die je huis even binnengaat en daarna weer ophoepelt en een inbreker die zich gaat vestigen in je huis en er gaat wonen. Zo is het ook met virussen. Als je een virus ‘staande houdt bij de voordeur’, oftewel als je een virus in je neus, mond- en keelholte tegenhoudt en daar onschadelijk maakt, dan ben je goed bezig. Je leert hierdoor het virus letterlijk van dichtbij kennen, waardoor je bij een eventuele volgende keer nóg sneller kunt reageren. Als je een virus even inademt en daarna weer uitademt, is er ook nog niet veel aan de hand. Maar als een virus zich diep in je longen vestigt en zich daar gaat reproduceren, ja, dan kan je daar flink ziek van worden.”

Ook stelt Bouma: “Heel belangrijk bij de bestrijding van alle infectieziekten is: zorg dat je natuurlijke afweersysteem goed kan functioneren. Denk daarbij aan gezonde voeding, voldoende beweging en voldoende slaap. Neem ter versterking dagelijks een extra dosis vitamine C en D: deze vitamines helpen je afweersysteem. Zorg ook voor psychisch welbevinden. We noemen dit wel ‘vitamine P’ waarbij de P voor plezier staat. Doe dingen waar je blij van wordt. Dans, maak muziek, spreek af met vrienden, trek erop uit.”

Immuunsysteem

Het immuunsysteem bestaat uit 3 verschillende systemen. Het eerstelijns immuunsysteem heeft voornamelijk als functie het binnendringen van bacteriën, virussen en schimmels tegen te gaan. De huid is hierin heel belangrijk, maar ook de slijmlagen van onder andere de luchtwegen en voornamelijk de darmen spelen hierbij een belangrijke rol. Het tweedelijns immuunsysteem ofwel aangeboren immuunsysteem heb je bij je geboorte al. Het richt zich voornamelijk op algemene afweer. Deze algemene afweer richt zich niet op één specifieke ziekteverwekker maar op alle ziekteverwekkers die in het lichaam voorkomen. Dit systeem bestaat voornamelijk uit witte bloedcellen. Het adaptieve immuunsysteem (derde lijn) is het verworven immuunsysteem. Het adaptieve of verworven immuunsysteem is dat deel van het immuunsysteem dat pas gaat werken als de barrières en het aangeboren immuunsysteem falen om de besmetting op te lossen.
Meer lezen over het immuunsysteem: SOHF.nl.

 

Eigen verantwoordelijkheid nemen

Helaas blijkt het voor veel mensen maar bar moeilijk om de verantwoordelijkheid te nemen voor een gezond afweersysteem. Want een gezonde verdedigingslinie … die heb je voor het allergrootste deel zelf in de hand. Je moet er alleen wel wat voor doen … of juist laten. Een goede verdedigingslinie staat of valt bij een gezonde leefstijl.

Veel mensen die tijdens de eerste golf met een corona-infectie en longontsteking opgenomen werden op een ic hadden overgewicht, suikerziekte, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en hierdoor ontstane schade aan organen (metabool syndroom). Opvallend waren de mensen op sommige ic’s met veel overgewicht (BMI > 30): veel dertigers, veertigers, vijftigers en jonge zestigers. Hoewel overgewicht en een slecht verloop van een Corona besmetting niet zomaar een op een is te koppelen, is het wel duidelijk dat het Coronavirus mensen met een slechte gezondheid bovengemiddeld hard treft.

Overgewicht

Mensen met ernstig overgewicht die gezonder gaan leven, geven zo hun immuunsysteem een oppepper. Die conclusie trekken onderzoekers van het Erasmus MC. Ze schrijven dat leefstijlprogramma's een goed preventief wapen zijn tegen ernstige virusinfecties. "Het onderzoek geeft wellicht ook nieuwe kansen bij het bestrijden van Covid-19, zolang er nog geen vaccin is", aldus het ziekenhuis. Van de coronapatiënten die tot nu toe op een Nederlandse intensive care zijn beland, had 77 procent overgewicht. (ANP - Trouw 21/7/2020)

 

De bovengenoemde ziektebeelden zijn juist allemaal aandoeningen die onder de noemer welvaartsziekten gevat worden en met een gezonde leefstijl zijn te voorkomen en vaak ook te genezen. Steeds meer wetenschappers en specialisten zetten in op preventie en ‘gezond verstand-geneeskunde’, die ons moet afhelpen van een zo op het oog gezellige Bourgondische, maar helaas ook ongezonde levensstijl. Zonder aandacht voor onze leefstijl is de aanpak van bijvoorbeeld Corona, net als heel veel andere bedreigingen, ‘dweilen met kraan open’.

In gebieden met een grote mortaliteit zoals in de VS is het opvallend dat vooral het armere deel van de bevolking sterft. Dit deel van de bevolking heeft een verhoogd risico voor een ernstig beloop van de ziekte, zoals overgewicht en diabetes. Slecht eten, slechte lucht, slechte behuizing, slechte (schoon) watervoorzieningen dragen alle direct of indirect bij aan een verzwakt afweersysteem.

 

Hoe zorgen we voor een volle gereedschapskist?

Een gezonde leefstijl, gezonde voeding, voldoende beweging en slaap, reductie van stress: allemaal factoren die de gezondheid positief beïnvloeden en bijvoorbeeld het risico op chronische aandoeningen - een belangrijke factor in de ernst van het verloop van bijvoorbeeld een Coronabesmetting - te verminderen.

Voldoende slaap           

Slaaptekort verhoogt de kans op het krijgen van een virusinfectie. Vooral de diepe slaap aan het begin van de nacht heeft een gunstige invloed op de afweer. Dim in de avond je lampen en stop eerder met televisiekijken, social media en het doen van spannende spelletjes op computer of telefoon. Probeer de laatste maaltijd vóór 20.00 uur ’s avonds te nemen en eet daarna niet meer tot de volgende ochtend. Ga op tijd naar bed en slaap minstens zeven tot acht uur per nacht in een rustige goed geventileerde koele en donkere slaapkamer.

We moeten weer leren luisteren naar ons bioritme, onze natuurlijke slaap- en waakbehoeften. Normaal gesproken hebben we een natuurlijke cyclus van 12 uur dag (activiteit) en 12 uur nacht (rust). Overdag gaat er meer energie naar de hersenen en 's nachts gaat de energie vooral naar het immuunsysteem. Overdag voldoende bewegen, proberen om goed met stress om te gaan waardoor cortisolwaarden niet te lang hoog blijven en gezonde voeding zorgen voor voldoende opname van voedingsstoffen en de aanmaak van serotonine. Dit geeft bescherming tegen indringers van buitenaf, zoals virussen, maar het helpt ook bij het opruimen van afvalstoffen en geeft meer ontspanning. Zodra het donker wordt maakt het lichaam melatonine aan, dat zorgt voor een gezonde nachtrust en helpt bij het herstel van spieren, zenuwen, kraakbeen en hersenen.

Tegenwoordig verlengen we de dag met kunstlicht en het kijken naar televisie-, computer en telefoonschermen. Daardoor krijgen lichaam en geest te weinig tijd om te herstellen. Elk mens heeft een ander leefritme: de een is een nachtbraker, de ander een dauwtrapper. Belangrijk is echter wel dat je altijd aan 12 uur activiteit en 12 uur rust toekomt. ’s Avonds een warme douche of bad, ’s morgens juist een koude douche geven je slaap- en waakritme een extra impuls.

Voldoende beweging

Bewegen is goed voor je hart en de bloedvaten. Je bloeddruk gaat omlaag en de verhouding tussen het goede en slechte cholesterol verbetert. Vooral het goede cholesterol (HDL) gaat omhoog, waardoor je lichaam meer (slecht) cholesterol kan afvoeren. Beweging verkleint de kans op hart- en vaatziekten en een beroerte, verlaagt stress en heeft een positieve uitwerking op een depressie, het helpt om op gewicht te blijven, vergroot en verstevigt je spiermassa, verstevigt je botten, helpt beter te ontspannen en te slapen. Bewegen in de buitenlucht zorgt ook nog eens voor extra vitamine D aanmaak. Redenen genoeg dus om in beweging te komen. Dit betekent niet dat je een paar maal per week moet afzien in de sportschool of moet hardlopen. Wandelen, fietsen, dansen, zwemmen, in de tuin werken en zelfs het huishouden doen: het is allemaal bewegen.

De Gezondheidsraad heeft beweegnormen voor volwassenen en kinderen opgesteld die je als richtlijn kunt aanhouden:

Voor volwassenen geldt: zit niet te vaak en te lang stil, beweeg minstens 2,5 uur per week matig intensief: ga bijvoorbeeld meerdere dagen per week wandelen of fietsen. Doe minstens 2 keer per week activiteiten die je spieren en botten versterken, voor ouderen is het advies dit te combineren met balansoefeningen.

Norm voor 4 -18-jarigen: zit niet te vaak en te lang stil, beweeg minstens 1 uur per dag matig intensief, doe minstens 3 keer per week activiteiten die je spieren- en botten versterken.

Stress reduceren

Langdurige stress of angst verhoogt het cortisol en doet ons afweersysteem zeker geen goed. Helaas is stress, zeker in deze onzekere tijden, niet altijd te vermijden. Angst voor de gezondheid, voor het verlies van je baan … Wat je wel kunt doen is zorgen voor zoveel mogelijk ontspanning als tegenwicht. Bedenk wat voor jou echt ontspanning betekent: wandelen met de hond in de natuur, yoga, meditatie en mindfulness, spelen met je kleinkinderen, lachen met vriendinnen, luisteren naar je favoriete muziek, een goed boek of een heerlijk bad. Het is heel belangrijk om juist nu je sociale contacten te blijven onderhouden, als is het maar via de telefoon of Skype; het laatste kun je ook prima met een groep doen!

Warm en koud

Twee vliegen in en klap: neem eens een basisch bad, dat niet alleen ontspant, maar het lichaam ook helpt te ontzuren.

Voeg 3 volle eetlepels basisch badzout of dode zeezout toe aan je badwater, of als je geen bad hebt: voeg aan een voetbad 1 volle theelepel basisch badzout of dode zeezout. Blijf daar in ieder geval 45 - 60 minuten in liggen of zitten. Het zout onttrekt afval uit je lichaam en werkt reinigend. Voeg voor extra ontspanning een paar druppels etherische lavendelolie toe.

En ’s morgens: koud afdouchen

Even wennen misschien, maar eenmaal gewend wil je niet anders meer: na de warme douche nog even koud afdouchen geeft je immuunsysteem een boost. Kou zorgt ervoor dat het immuunsysteem wordt geactiveerd. En dit is gunstig voor het bestrijden van sommige soorten infecties. Begin met de onderarmen, bovenarmen, dan onderbenen en bovenbenen en werk langzaam richting romp. Met een lekkere ruwe handdoek wrijf je je zo weer warm.

Uitgebalanceerde voeding

Gevarieerd eten, liefst biologisch, vers, onbewerkt, veel groenten, met de seizoenen mee eten en vooral ook niet teveel eten, niet roken en matig met suiker en alcohol, … we weten allemaal wel dat dit belangrijk is om gezond te blijven.

Maar hoe versterk je je immuunsysteem nu nog verder met voeding? Recent heeft het Linus Pauling Institute een speciale nieuwsbrief gepubliceerd met daarin een nutriëntenadvies ter ondersteuning van het immuunsysteem.

Het advies is opgedeeld in een lijst van nutriënten die belangrijk zijn voor de immuunfunctie en die men in principe in voldoende mate uit gezonde voeding en/of een multivitamine- en mineralenpreparaat kan halen. De basis voor een goed immuunsysteem ligt in voldoende inname (via voeding of eventueel aangevuld met een vitaminepreparaat) van de vitaminen A, B6, B12, C, D, E, foliumzuur (B11) en koper, seleen, ijzer en zink.

Daarnaast worden er specifieke aanbevelingen gedaan voor situaties waarin het immuunsysteem extra ondersteuning zou kunnen gebruiken. In dat geval zou je extra Vitamine C (tot 2000 mg), zink (tot 40 mg), vitamine D (tot 4000 IU) en DHA (tot 250 mg) kunnen gebruiken.

Voor 50-plussers wordt een specifiek advies gegeven. Deze groep wordt aangeraden dagelijks 2 mg vitamine B6, minimaal 100 µg B12 en 10-15 mg zink uit een multipreparaat in te nemen. Vrouwen na de overgang en alle mannen zouden een multi zonder ijzer moeten gebruiken.

Voeding

Er zijn zo’n 50 voedingsstoffen bekend die nodig zijn voor alle levensprocessen: eiwitten (aminozuren), vetten, koolhydraten (zetmeel en suikers) en een groot aantal vitamines en mineralen.

Voeding kun je grofweg indelen in macro- en micronutriënten.

Macronutriënten zijn eiwitten, koolhydraten en vetten. Alle drie behoren ze in elke maaltijd thuis voor een evenwichtige voeding.

Eiwitten leveren belangrijke bouwstenen voor het lichaam. Volwassen personen hebben gemiddeld ongeveer 0,8 gram tot 1 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig. Vegetariërs, kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven kunnen iets meer gebruiken, net als mensen met bepaalde aandoeningen of wonden en kracht- en duursporters.

Gezonde vetten bestaan uit zowel onverzadigde als verzadigde dierlijke en plantaardige vetzuren, die rijker zijn aan omega-3 vetzuren dan aan omega-6 vetzuren (belangrijk om ontstekingen tegen te gaan).

Groente en fruit zijn goede en vezelrijke koolhydraatbronnen. Koolhydraten zijn een belangrijke bron van energie voor het lichaam. Wie gezond eet haalt tussen de 40 en 70% van de energie uit koolhydraten. In voedingsmiddelen zitten verteerbare koolhydraten en niet-verteerbare koolhydraten.

Micronutriënten: Vitamines, mineralen en spoorelementen. Ze leveren geen energie maar zijn nodig voor het vrijmaken van de energie uit de macrovoedingsstoffen en van de aminozuren uit eiwit. Ook zijn ze belangrijk bij het goed laten verlopen van veel processen in het lichaam.

 

Gezond lichaam, gezonde geest

Een gezondere leefstijl kan veel psychische klachten voorkomen. Wie meer beweegt heeft een flink lager risico om een depressie of angststoornis te ontwikkelen: wie voldoet aan de beweegrichtlijnen, kan daarmee (in 22% van de gevallen) een depressie voorkomen. De Wereld Gezondheidsorganisatie waarschuwde niet voor niets recent dat kinderen tegenwoordig zó weinig bewegen, dat het hun lichamelijke en geestelijke gezondheid schaadt. Hun hersenontwikkeling raakt verstoord en hun sociale vaardigheden lijden eronder. Een gezond voedingspatroon helpt je daar extra bij, want ook dit is verbonden aan een lager risico op depressie.

 

Bronnen en verder lezen

De basis is er ...

maar er is nog veel te doen!

Geregeld worden nieuwe artikelen toegevoegd aan deze website; zowel het kenniscentrum op deze website als de database groeien gestaag. Dat gebeurt heel zorgvuldig, zodat u kunt vertrouwen op de informatie die u hier vindt. Alle teksten worden geschreven en gecontroleerd door een team van professionals. In de database komen allereerst de meest voorkomende aandoeningen. Het kenniscentrum richt zich voor een belangrijk deel op 'wat u zelf kunt doen'.

Wilt u helpen? We zoeken complementair werkende zorgverleners die teksten willen schrijven en/of controleren. 
Contact opnemen met de redactie.

Word gratis lid

Geef de integrale gezondheidszorg in Nederland een sterke positie
en laat zien hoe groot de integrale beweging is.

Geef u op en ontvang geregeld de nieuwsbrief.

 

 

 

 

 

 

 

Word Vriend (vanaf € 10)
en versterk de integrale gezondheidszorg!

 

Nu aanmelden

 

Vrienden van integrale gezondheidszorg 

streven naar:

  • het bevorderen van betrouwbare, hoogwaardige integrale zorg voor iedereen die dat wil;
  • de erkenning van integrale zorg als onmisbaar element van een gezonde en vitale samenleving;
  • het beschikbaar maken van betrouwbare informatie over integrale zorg voor iedereen.

Voor minimaal € 10 per jaar wordt u Vriend en ontvangt u een digitaal tijdschrift met betrouwbare achtergrondinformatie over integrale gezondheidszorg (ca vier keer per jaar) en af en toe korte nieuwsbrieven.

Wilt u zich aanmelden om Vriend te worden? Vul dan uw gegevens in.

Lees meer

 

Mede mogelijk gemaakt door

Deze website wordt mede mogelijk gemaakt door verschillende  tijdschriften en bedrijven. Zij hebben geen invloed op de inhoud van de verstrekte informatie.

Logo Medisch Dossier Logo Hahnemann apotheek

 Logo Roode Roos

Zoek een behandelaar

Op de websites van de artsenverenigingen kunt u zoeken naar een behandelaar bij u in de buurt.

AVIG: Zoek een integraal werkende arts (o.a. medische acupunctuur, natuurgeneeskunde, homeopathische geneeskunde, tandartsen, niet-toxische tumortherapie)

Bel de Infolijn Alternatieve Geneeswijzen voor een persoonlijk advies (088-2424240 alle werkdagen en maandagavond open, normale telefoonkosten).