Geef uw kindje een vliegende start
Gezinsuitbreiding: voor velen één van de meest bijzondere en ingrijpende gebeurtenissen in het leven. De periode voor, tijdens en na de bevruchting (periconceptie) is heel belangrijk voor de gezondheid van uw (ongeboren) kindje. Met deze officiële adviezen én inzichten vanuit de integrale geneeskunde geeft u uw baby een zo goed mogelijke start.
De periode rondom de bevruchting beïnvloedt de gezondheid van het kind tot op hoge leeftijd en zelfs die van het nageslacht van uw kind. Honderd dagen voor tot honderd dagen na de bevruchting zijn volwaardige voeding, weinig stress en het vermijden van giftige en hormoonverstorende stoffen een must. Sommige onderzoeken rekken deze periode op tot duizend dagen na de bevruchting.
Officiële richtlijnen en aanvullende adviezen
Officiële instanties zoals de Gezondheidsraad, het RIVM en de Nederlandse Vereniging voor Gynaecologie hebben een lijst met richtlijnen opgesteld voor vrouwen en mannen met een kinderwens. Via de website Zwangerwijzer.nl kunnen wensouders een uitvoerige vragenlijst invullen over leeftijd, afkomst familie, werk, ziekten, medicatiegebruik, inentingen en eerdere zwangerschappen. Hier worden bij veel vragen al meteen adviezen aangereikt.
Foliumzuur
Een bekend advies aan vrouwen die zwanger willen worden: slik foliumzuur. Foliumzuur is belangrijk om bijvoorbeeld problemen als spina bifida (open ruggetje) te voorkomen. Het advies is om vanaf vier weken voor de geplande bevruchting met foliumzuur te beginnen, 400 mcg per dag. Maar nog geen zestig procent van de Nederlandse vrouwen volgt dit advies ook daadwerkelijk op. Sommigen beginnen zodra de zwangerschapstest positief uitvalt. Of na de eerste afspraak bij de verloskundige. Wie op tijd en voldoende foliumzuur inneemt verlaagt de kans op aangeboren afwijkingen en complicaties rond de zwangerschap.
Giftige stoffen
Het behoeft geen betoog meer dat alcohol, roken en (soft)drugs zeer ongewenst zijn vóór, tijdens en na de zwangerschap. Dit geldt uiteraard voor beide (aanstaande) ouders. Maar er zijn nog veel andere gifstoffen waaraan u kunt blootstaan. In Nederland gebruikt 70-80% van de zwangere vrouwen voorgeschreven geneesmiddelen. Er is nog weinig bekend over de veiligheid van de meeste geneesmiddelen voor de foetus. Vraag dus altijd advies aan uw behandelend arts. Dit advies geldt ook voor zelfzorgmedicatie die u zonder recept bij de drogist koopt.
Er is nog weinig bekend over de veiligheid van de meeste geneesmiddelen voor de foetus.
Hormoonverstorende stoffen
Er zijn veel aanwijzingen dat hormoonverstorende stoffen de vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen negatief beïnvloeden. Het gaat om PCB’s, dioxines, ftalaten (weekmakers) en tal van andere stoffen. In Denemarken waarschuwt de overheid actief vrouwen met een zwangerschapswens. In Frankrijk is er inmiddels een verbod op het gebruik van BPA (bisfenol A) in verpakkingsmaterialen van voedingsmiddelen. Meer over deze stoffen kunt u lezen op de website van het RIVM.
Voeding en supplementen
Rauwmelkse kaas, lever(worst), ongewassen groenten, sushi … zwangere vrouwen mogen dit volgens de officiële richtlijnen allemaal niet gebruiken. Maar wat zwangere vrouwen nu juist wel zouden moeten eten wordt niet genoemd in de vragenlijst van de Zwangerwijzer.
Zoals dagelijks voldoende en gevarieerde groenten. Groente levert belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen en voedingsvezels. In groente zit onder andere vitamine C, vitamine A, foliumzuur, kalium, ijzer en calcium. Volgens de laatste peilingen eten Nederlanders gemiddeld maar 131 gram groenten per dag. Dit staat in schril contrast met het Mediterrane dieet dat de vruchtbaarheid zou bevorderen. Met deze voedingswijze krijgt u minstens 400 gram groenten per dag binnen. Gebruik liefst bij twee van de drie dagelijkse maaltijden groenten; tussen de maaltijden groenten lekker snacken kan altijd! Hier leest u meer over dit gezonde dieet.
Kies waar mogelijk voor biologisch geteelde groenten, waar bij de teelt geen gangbare bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt.
Jodium
Jodium blijkt belangrijk voor de vruchtbaarheid en onder meer voor een goede hersenontwikkeling van het kind. Een tekort zou bijvoorbeeld samen met andere factoren tot ADHD kunnen leiden. Aan jodium wordt in de vragenlijst geen aandacht besteed.
De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor zwangere vrouwen vastgesteld op 225 mcg per dag. Onderzoek van het RIVM toont aan dat de meeste mensen daar ver onder zitten. Voor de gemiddelde Nederlander is bakkerszout de voornaamste bron van jodium, naast eieren, witvis en gejodeerd keukenzout. U zou echter zes boterhammen per dag moeten eten om 150 mcg binnen te krijgen. Als u zelf brood bakt (zonder bakkersgist) of geen brood eet, dan krijgt u waarschijnlijk onvoldoende jodium binnen. In Duitsland wordt aanbevolen om extra jodium te slikken.
Vitamine D
Er zijn meer voedingsstoffen die niet in de officiële adviezen worden meegenomen, maar die wel belangrijk zijn voor de vruchtbaarheid en het voorkomen van complicaties.
Vitamine D speelt onder andere een rol in het voorkomen van het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). Inmiddels kampt 10% van de Nederlandse vrouwen met PCOS. Bij deze aandoening zijn er onder andere cysten in de eierstokken aanwezig die de vruchtbaarheid verminderen. Insulineresistentie is een belangrijke oorzaak van PCOS. Insuline is een belangrijk hormoon, dat veel processen in het lichaam regelt. Uw lichaam krijgt energie door middel van bloedsuiker (glucose). Insuline zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door alle cellen in het lichaam. Soms stoppen die cellen ineens met het reageren op insuline; dan is het lichaam immuun geworden. Vitamine D gaat dit tegen. Als u voldoende vitamine D inneemt, dan beschermt u zichzelf ook tegen zwangerschapscomplicaties zoals vroeggeboorte. In de folder Zwanger! wordt voor suppletie gewaarschuwd. Maar onderzoek toont aan dat 1 microgram (40 i.e.) per kilo lichaamsgewicht een gepaste veilige dosis is, met 100 microgram per dag als veilige bovengrens.
IJzer
Veel vrouwen krijgen in de loop van de zwangerschap ijzertekort. Vrouwen die vegetarisch of veganistisch eten hebben een grotere kans op ijzergebrek. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor zwangere vrouwen is vastgesteld op 27 milligram per dag.
DHA
Omega 3 vetzuren zijn belangrijk voor de vruchtbaarheid en de kwaliteit van eicellen. De bekendste Omega 3 vetzuren zijn alfa-linoleenzuur (ALA) en eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). De twee laatsten komen vooral voor in vette vis. Zwangerschapscomplicaties zoals pre-eclampsie (hoge bloeddruk en eiwitverlies via de urine) en vroeggeboorte komen minder vaak voor bij vrouwen die DHA innemen. Ook tijdens de zwangerschap en borstvoeding is DHA belangrijk, minimaal 200 mg per dag. Bij een lagere inname onttrekt de moeder het noodzakelijke DHA aan haar eigen hersencellen om de vorming van de hersencellen van de baby voorrang te geven. De zogenoemde zwangerschapsdementie en postnatale depressie worden hiermee in verband gebracht. Meer over Omega 3 vetzuren kunt u lezen op de website van het Voedingscentrum.
De zogenoemde zwangerschapsdementie en postnatale depressie worden in verband gebracht met een tekort aan Omega 3 vetzuren.
En de vaders-in-spé?
Mannen doen er goed aan om hun zink, selenium en omega 3 niveaus op peil te houden. Ze dragen bij aan een gezonde vruchtbaarheid.
Dit artikel is gebaseerd op een artikel van Barbara Havenith, aangevuld met enkele andere bronnen.
Barbara Havenith is gynaecoloog sinds 1995. Tot 2011 werkte zij in diverse ziekenhuizen. Het liefst noemt ze zichzelf vrouwenarts. ‘Vrouwenarts is een prachtig Nederlands woord dat goed weergeeft dat ik een arts voor heel de vrouw wil zijn’. Zij heeft gewerkt als gynaecoloog in Herdecke (D), Weert, Maasziekenhuis in Boxmeer en sinds 2011 bij Vrouwenpoli Boxmeer (tevens eigenaar) en is directeur van CAVE (Cursus Acute VErloskunde).
Bronnen:
Barbara Havenith, Periconceptie; Factoren die vruchtbaarheid en zwangerschapsuitkomst beïnvloeden. Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde, 2019, jaargang 34, nummer 3, 171-176
Zie voor uitgebreide bronvermelding haar artikel (voor abonnees).
- De-Regil L, Peña-Rosas J, Fernández-Gaxiola AC, Rayco-Solon P. Effects and safety of periconceptional oral folate supplementation for preventing birth defects. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 12. Art. No.: CD007950. DOI: 10.1002/14651858.CD007950.pub3
- J L Mills, G M Buck Louis, K Kannan, J Weck, Y Wan, J Maisog, A Giannakou, Q Wu, R Sundaram, Delayed conception in women with low-urinary iodine concentrations: a population-based prospective cohort study, Human Reproduction, Volume 33, Issue 3, March 2018, Pages 426–433, https://doi.org/10.1093/humrep/dex379
- Fallah A, Mohammad-Hasani A, Colagar AH. Zinc is an Essential Element for Male Fertility: A Review of Zn Roles in Men's Health, Germination, Sperm Quality, and Fertilization. J Reprod Infertil. 2018;19(2):69‐81.
- TNO
- RIVM
- aHealthylife.nl
- Voedingscentrum
Aanvullende informatie over vruchtbaarheidsproblemen
Lees artikel uit het kennisarchief van de Infolijn Alternatieve Geneeswijzen.