Uit de praktijk van de dierenarts
Net als bij mensen komen ook bij honden en katten veel huidproblemen voor, zich uitend in een allergie (voor vlooien of voedingsmiddelen), aangeboren gevoeligheid (voor pollen of mijten), auto-immuunziekten (zoals pemphigus[1]) en allerlei huidontstekingen. De oorzaak van deze huidklachten kan gelegen zijn in de huid zelf (bij parasieten) of in het immuunsysteem (bij allergie, atopie[2] en auto-immuunziekten). Maar er kan ook een probleem zijn met de lever en/of de nieren waardoor huidklachten ontstaan. Bovendien kunnen huidklachten een uiting zijn van psychische klachten, zoals verdriet of eenzaamheid.
Integrale mogelijkheden bij huidklachten
Binnen de diergeneeskunde bestaan er naast de reguliere aanpak verschillende alternatieven die ingezet kunnen worden bij huidklachten, zoals homeopathie, fytotherapie, westerse of Chinese geneeskunde (TCM[3]), orthomoleculaire geneeskunde, acupunctuur, bioresonantietherapie of het aanpassen van de leefstijl.
In dit artikel beschrijft een dierenarts de homeopathische behandeling van kat Roosje, die ernstige huidproblemen had.
Homeopathie bij huidklachten
In dit artikel zal ik dieper ingaan op de mogelijkheden die de homeopathie te bieden heeft bij de behandeling van huidklachten. Niet omdat dit altijd per se de beste optie is bij huidklachten, maar omdat het mijn invalshoek is als homeopathisch werkend dierenarts. Als aanvulling op de klassieke homeopathie maak ik wel regelmatig gebruik van aangepaste voeding en omega 3/6-vetzuren uit de orthomoleculaire geneeskunde. Let op: homeopathie wordt strikt individueel toegepast. Het is niet verstandig om bij een ander dier deze behandeling te kopiëren, ook niet bij dezelfde klachten! Homeopathische geneesmiddelen bij huidklachten Er zijn verschillende homeopathische middelen die vaak voorgeschreven worden bij huidklachten bij dieren. Denk aan Arsenicum album, Phosphorus, Natrium muriaticum, Ignatia en Hyoscyamus. Het is vaak niet zozeer het huidbeeld dat leidt naar de keuze van het betreffende middel, maar het verhaal eromheen. De huidklachten bij dieren zijn namelijk vaak heel aspecifiek: roodheid, jeuk(!), schilfers, korstjes, collarettes [4] en soms pukkels. Meestal zien we als dierenarts alleen de wondjes door het krabben door het dier. Poezen kunnen daar heel ver in doorgaan en hun hele huid (m.n. aan de kop) tot bloedens toe kapot krabben. Het laten dragen van een kap zorgt ervoor dat het dier er niet meer bij kan en dat de huid kan genezen, maar de jeuk blijft bestaan.
Reguliere therapie en homeopathie
Van oudsher worden vooral bijnierschorshormonen [5]ingezet bij de behandeling van huidklachten. Over het algemeen helpen ze goed om de symptomen te bestrijden (m.n. de jeuk), maar op de langere termijn bieden ze geen structurele oplossing. Als er naast de huidklachten een goed verhaal is bij het dier, dan kun je met homeopathie vaak mooie dingen doen. Om dit te illustreren volgt nu een casus uit mijn praktijk, van een kat met huidklachten, die goed reageert op homeopathie. Helaas geldt dat niet voor alle huidpatiënten. Naar mijn ervaring reageert meer dan de helft (60-70%) van de behandelde dieren goed op homeopathie en 30-40% niet. Waarom niet, is vaak niet te achterhalen (blokkades, belastingen, onvolledig beeld?). Het vervelende is dat je aan het begin van de behandeling niet weet of een dier tot de eerste groep behoort of tot de tweede. Veel eigenaren willen het toch proberen, al helpt het maar tegen een deel van de klachten en kan de reguliere medicatie verminderd/gestopt worden.
Praktijkvoorbeeld: Roosje, een poes met huidklachten
In augustus van 2012 komt Roosje bij mij voor een homeopathisch consult in verband met huidklachten. Roosje is een zwarte Europese korthaar van ongeveer 6-7 jaar oud. Ze is nu twee jaar bij haar eigenaresse en werd op straat gevonden in de stadskwekerij die gespecialiseerd is in rozen (vandaar de naam). Toen ze gevonden werd, had ze ook al huidklachten: ze was kaal achter op de staartaanzet en kaal voor op de rug. Er is toen een afkrabsel gemaakt voor onderzoek op schurft, maar dat was negatief. Het huidige huidbeeld is veel erger dan het toen was. Ze heeft steeds allemaal plekjes op haar huid en trekt hele plukken haar uit. Ze bijt en krabt. Er komen steeds nieuwe korstjes bij. Ze heeft geen vlooien. Ze is nagekeken op de aanwezigheid van schimmels en parasieten. Met de reguliere dierenarts zijn al andere voeders uitgeprobeerd, steeds met een tijdelijk effect op de huidklachten. De dierenarts stelde nu voor om eens te kijken naar een alternatief. Op zich bijzonder binnen de veterinaire beroepsgroep, waar ook heel veel weerstand is tegen ‘niet-wetenschappelijke’ geneeswijzen.
Hoe is het leven van Roosje?
Roosje is erg op zichzelf. Er zijn nog twee katten in huis, maar daar wil ze niets mee te maken hebben. Zij leeft boven en ligt als enige ’s avonds en ’s nachts boven bij de eigenaresse op bed. Toen de eigenaresse haar vond, was ze heel mager en had ze soms moeite met ademhalen. Af en toe heeft ze iets last van snot. Ze is gereserveerd naar mensen; ze komt niet meteen naar je toe. In de afgelopen twee jaar is ze wel vrijer geworden en zit ze meer in de buurt van de eigenaresse. Toen ze in huis kwam, was ze de enige kat. Na een paar maanden kwamen er door omstandigheden echter twee volwassen katten bij. Roosje was toen net gewend in huis, maar verkaste meteen naar boven. Ze komt slechts een enkele keer naar beneden. De buren hebben ook katten en daardoor komen er in de tuin van Roosje ook veel vreemde katten. De andere twee katten zijn bang voor vreemde katten en gaan meteen naar binnen. Roosje niet, ze rent er op af en schreeuwt. De katten in huis heeft ze niet willen wegjagen; ze wil alleen geen enkel contact met ze. Overdag slaapt ze veel. Vroeger borstelde de eigenaresse haar regelmatig en dat vond ze fijn. Nu niet meer in verband met de korstjes. Aaien vindt ze wel fijn en ze zoekt het echt op. Soms speelt en rent ze wat. Maar ze houdt meer van in de vensterbank zitten en uit het raam kijken. Ze zit graag hoog. In de spreekkamer klimt ze op een hele hoge kast. Ze is niet bang voor de stofzuiger of voor onweer. Kinderen vindt ze in het algemeen niet zo leuk, maar de kleinzoon van de eigenaresse kan haar wel aaien. Af en toe komt ze in de tuin en dan eet ze van de planten. Af en toe braakt ze voedsel, zo een keer per twee weken. Ze wil dan daarna vaak even niet eten. Ze krijgt droge brokken. In het begin leek het of ze met de laatste soort brokken weer wat meer haar kreeg. Haar vacht is altijd glanzend, ondanks de plekken en kaalheid. Ze lust ook wel een stukje rosbief, maar is verder niet geïnteresseerd in ‘menseneten’. Er staat altijd voer en als het bakje leeg is, komt ze dat melden. Water drinkt ze het liefst uit de gieter buiten en ze drinkt niet opvallend veel of weinig. Ze heeft geen voorkeur voor vers water uit de kraan. De ontlasting is mooi stevig en ze is heel zindelijk, vanaf het begin. Af en toe droomt ze in haar slaap. Ze wil graag in de zon en bij de verwarming liggen. Ze wil niet opgetild worden, dan gaat ze echt spartelen. Als ze zelf naar je toe komt, wil ze wel op schoot zitten. Als de eigenaresse niet lekker in haar vel zit, komt Roosje haar troosten.
Lichamelijk onderzoek
Roosje heeft een duidelijke hartruis, waar nog geen medicatie voor gegeven wordt, omdat er nog geen klachten zijn. Haar rechteroor staat iets scheef en haar tenen staan breed uit elkaar. Boven op haar rug zijn korstjes te voelen en bij de staartaanzet is het kaal. Ook het laatste deel van haar buik en de binnenkant van haar achterpoten zijn kaal. De rest van haar vacht is glanzend. Ze laat het onderzoek goed toe, zonder te grommen, ze tilt wel even haar pootje op.
Geneesmiddelkeuze
Op basis van het verhaal had ik de volgende ideeën voor een middel voor Roosje: Natrium muriaticum, Ignatia amara, Arsenicum album, Phosphorus, Carcinocinum en Thuja. Ik heb als eerste gekozen voor het middel Natrium muriaticum. Dit middel past bij het beeld van verdriet, huid- en rugklachten, verstopte neus, zich afzonderen, allergieën en gevoeligheid.
Reactie na eenmalig Natrium muriaticum
De eigenaresse heeft het idee dat de plekjes op de huid eerst erger werden, dat Roosje meer jeuk had en meer aan het krabben was. Ook heeft Roosje wel vier keer overgegeven die week; met name na het eten. Nu heeft de eigenaresse het idee dat de huid rustiger wordt. De plekjes op de huid worden droger en de korstjes vallen er makkelijker af. Roosje wil naar buiten en gaat dan midden in de tuin zitten. Ze voelt zich goed en is graag bij de eigenaresse.
Reactie veertien dagen later
Het gaat de laatste week een stuk beter: bijna alle plekken zijn verdwenen. Hier en daar zit nog een korstje. Na de eerste week heeft Roosje toch weer een terugval gehad, het leek weer erger te worden, maar na 2-3 dagen ging het toch weer beter. Eten gaat goed. Ze probeert af en toe beneden te zitten op de tafel. Ze hangt erg aan eigenaresse. Met de andere twee katten maakt ze nog steeds geen contact. Ze plukt niet meer, maar likt nog wel aan haar achterpoten. Braken zo nu en dan.
Reactie na de tweede keer Natrium muriaticum
Het gaat heel goed met Roosje. Ze zit nog wel veel boven. De eigenaresse heeft haar nog maar één keer zien overgeven. Af en toe nog wel krabben en likken. Roosje voelt zich goed en is lief. Er zijn geen plekjes meer op de huid. Soms is Roosje beneden in de tuin. Als de andere twee katten in de buurt komen, blaast ze en rent ze naar binnen.
Herhalingsconsult na anderhalve maand
Bij het lichamelijk onderzoek is de vacht glanzend, maar niet overal even dicht. Er zijn een paar korstjes op de rug, iets roodheid en afgebroken haren. Ze heeft de Natrium muriaticum voor de tweede keer gekregen. Geen stress gehad, maar toch plukjes haar in huis gevonden. Soms moeite met ademhalen en niezen. Soms gaat ze naar buiten, maar ze maakt nog steeds geen contact met de andere twee katten. Ze gaat meteen weg als ze hen ziet. Roosje heeft een paar keer voedsel gebraakt. Ze ligt graag in de vensterbank in de zon. Ze ligt ook graag onder de dekens op bed. Ze wil nog steeds niet graag opgetild worden. Het geven van de korrels is lastig; ze wil het niet en gebruikt ook haar nagels. Advies: nogmaals Natrium muriaticum geven.
Verandering van geneesmiddel
Omdat deze laatste dosering niets doet, stap ik over op het middel Ignatia amara. Natrium muriaticum en Ignatia zitten als homeopathisch middel dicht tegen elkaar aan. Natrium past meer bij langdurig diep verdriet en depressie en Ignatia meer bij stil verdriet. Het verdriet uit zich (bij katten) vaak in zichzelf kaalplukken of in huis plassen.
Reactie op Ignatia na een week
Roosje trekt nog steeds haren uit, likt veel en geeft nu ook haren over. Ze komt soms even beneden zitten. Ze heeft zelfs een keer contact gemaakt met een van de andere katten: neusjes tegen elkaar aan zonder te blazen! Het duurde maar een paar minuten en daarna wilde ze weer naar boven. Roosje is niet bij de eigenaresse weg te slaan. Advies: een vocht vasthoudende gel i.v.m. uitbraken van de haren en Ignatia herhalen na vier weken.
Reactie 14 dagen later
Het gedrag van Roosje is toch anders geworden na de Ignatia. Ze zit erg te mauwen. Ook speelt ze ’s nachts met een balletje. Laatst was ze beneden in de woonkamer toen de eigenaresse weg moest. Toen ze terug kwam, zat Roosje nog steeds benden op de vensterbank! De andere twee katten waren ook al die tijd in de kamer. Ook geeft ze weer veel minder over. De eigenaresse heeft de gel nog niet hoeven geven. Het likken en schuren is ook veel rustiger geworden. Het lijkt er op dat de Ignatia zowel op het geestelijk als op het lichamelijk vlak een proces op gang brengt.
ConclusieEr is bij Roosje een duidelijke reactie op homeopathie te zien. Er is een verandering in de huidklachten en in het gedrag. Dat is gunstig. Of het voldoende is, moet nog blijken. Een aanvullende mogelijkheid die ik nog achter de hand heb, is ten eerste een aanpassing van het voer: overstappen van een normale brokvoeding naar vers-vleesvoeding of een diervoeder zonder granen (glutenvrij). Ten tweede kunnen er nog extra omega 3/6-vetzuren worden gegeven als voedingssupplement, waarvoor speciale dierenpreparaten te koop zijn.
Tot slot
Bij huidpatiënten is het niet altijd mogelijk om netjes steeds maar één ding te wijzigen i.v.m. de ernst van de klachten. Je wil het dier zo snel mogelijk van zijn jeuk afhelpen. Ook corticosteroïden kunnen soms nodig zijn om het geheel in het gareel te houden. Huidklachten zijn met recht een gebied voor integrale zorg in de diergeneeskunde.
Bron
Dit artikel is een bewerking van een casus van Evelien van der Waa, eerder verschenen in Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde, 2013-1, 18-22. Evelien van der Waa is homeopathisch werkend dierenarts te Houten, lid van de KNMvD, de SCWD en de IAVH.
Noten
[1] Een auto-immuunziekte waarbij blaren op de huid en slijmvliezen ontstaan.
[2] De aangeboren aanleg om te reageren op stofjes (allergenen), zoals pollen, huisstofmijt en bepaalde voedingsmiddelen.
[3] Traditional Chinese Medicine
[4]Een collarette is een lijn die de iris in twee delen verdeelt.
[5]De bijnierschors produceert de hormonen cortisol, aldosteron en androgenen. Deze hormonen worden ook wel steroïden genoemd.
