Acupunctuur (TCM)

De acupunctuur is gebaseerd op de chinees geneeskundige leer dat energie (of Qi ) door het lichaam stroomt. Deze energiebanen worden meridianen genoemd. Ziekten ontstaan door een disbalans of door stagnatie van Qi in deze meridianen.

De acupunctuur werkt door middel van het aanprikken van biologisch actieve punten, de acupunctuurpunten. Wetenschappelijk gezien zijn inmiddels de

fysiologische mechanismen van de acupunctuur doorgrond. Bewezen is dat door het aanprikken van acupunctuurpunten de geleiding van elektromagnetische signalen in het lichaam versneld wordt. Deze signalen stimuleren de productie van endorfine en andere pijnstillende stoffen. Ook het immuunsysteem wordt gestimuleerd in zijn werking, hetgeen bevorderlijk is voor de genezing van de mens.

Deze oude geneeswijze wordt door twee stromingen

beoefend:

1. de klassiek traditioneel georiënteerde geneeskundigen, die de fenomenen, die door de eeuwen heen aan mensen konden worden waargenomen, aan een inwendige structuur correleren;

2. de westers georiënteerde reflextherapeuten, die aan de hand van modellen en schema’s van de huidige neurofysiologie en biochemie, het begrip acupunctuur definiëren.

Afhankelijk van de klacht en de conditie van de patiënt en van zijn klacht kan gekeken worden welke van deze twee benaderingen het meest zinvol is.

Als de patiënt klachten heeft van het bewegingsapparaat zonder in slechte conditie te zijn, wordt slechts de theorie van meridianen/energiebanen nodig geacht. Deze komt grotendeels overeen met reflextherapie.

Als de klachten chronisch zijn geworden en als de patiënt bovendien weinig weerstand meer heeft, dan moet de theorie van de orgaansystemen meebetrokken worden. Deze komt neer op de syndromenleer, zoals we die ook wel kennen uit de inwendige geneeskunde. Als de mentale weerstand gering is, past de acupuncturist de theorie van de vijf elementen of veranderingsfasen toe. Het lijkt op de

leer der psychoanalyse. 

Door middel van een uitgebreide anamnese, lichamelijk onderzoek, pols- en tongdiagnostiek stelt men de diagnose. Op basis van deze gegevens wordt een behandelplan opgesteld.

De in het westen meest bekende behandelingsvorm uit de Chinese geneeskunde is de acupunctuur. Andere in ons land veel gebruikte therapieën zijn: drukpuntmassage Tuina-therapie (een vorm van manuele therapie), tai-chi, chi-gong (bewegingstherapie), Chinese voedingsleer en

Chinese kruidengeneeskunde. Met name laatstgenoemde behandelingsvorm staat in Nederland sterk in de belangstelling.

Door het aanprikken van bepaalde acupunctuurpunten heft men energetische blokkades op en kan de energie weer vrij door de meridianen stromen. Tevens kan men de acupunctuurpunten op verschillende manieren stimuleren, onder andere door specifieke naaldtechnieken, door moxa (gedroogde bijvoet, die bij het aansteken een zeer diepe warmte geeft ) of door elektrische stimulatie van de naalden.

Acupunctuur kan dienen als:

1. geneeswijze voor verschillende aandoeningen;

2. verdoving bij operaties (voor het eerst gepubliceerd in 1958);

3. symptomatische therapie bij irreversibele pathologische processen.

De WHO (World Health Organisation) heeft acupunctuur geclassificeerd in vier categorieën aan de hand van controll ed clinical trials in recent literatuuronderzoek.

1. Ziekten en aandoeningen waarbij acupunctuur effectief

gebleken is uit controll ed trials. Voorbeelden hiervan zijn: allergische rhinitis, hoofdpijn, hypertensie, overgeven, nekpijn, depressie.

2. Ziekten en aandoeningen waarbij het effect van acupunctuur

merkbaar is, maar waar verder onderzoek en bewijs nodig is. Voorbeelden

hiervan zijn: buikpijn, acne, pijnbestrijding bij kanker, insomnia.

3. Ziekten en aandoeningen waarbij slechts enkele individuele controlled trials enig therapeutisch effect rapporteren. Voorbeelden hiervan

zijn: ibs, doofheid.

4. Ziekten en aandoeningen waarbij acupunctuur geprobeerd

mag worden op voorwaarde dat de arts speciale

medische kennis heeft en adequate monitoring apparatuur

(voorbeelden: dyspnoe bij copd, coma, convulsies bij kinderen).

De eerste schriftelijke vermelding van acupunctuur dateert uit de 2de eeuw voor onze jaartelling. Grafvondsten tonen aan dat de stenen naalden al 5000 jaren in gebruik waren. 

Het oudste medische werk werd tussen de 2de eeuw voor Christus en de 2de eeuw na Christus samengesteld in: ‘Het klassieke boek van de Inwendige Geneeskunde van de Gele Keizer.’

De boekdrukkunst was in China reeds in de 10de eeuw verbreid, waardoor de ontplooiing en verbreiding van de wetenschappen mogelijk werd gemaakt. In de 16de en 17de eeuw was een voorlopig hoogtepunt bereikt met de samenstelling van de gehele kennis van acupunctuurpunten

en energiebanen, hetgeen in 1601 gepubliceerd werd: ‘Het geheel van de acupunctuur-moxibustie therapie’.

In Europa waren het de Nederlanders die over deze geneeswijze berichtten. Al in 1657 door De Bondt en in 1683 door dr Willlem ten Rhyne. De laatste beschreef niet alleen de klinische werking van de naaldensteek, maar hij maakte ook melding van de Chinese mensbeschouwing.